Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014

ΤΟ ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΘΗΚΟΝ



 

 

Το κείμενο στο οποίο θα βασιστεί η ομιλία μας που θα λάβει μέρος στις 31 Οκτωβρίου στο "Entheogenic Art & Culture Festival", στη Θεσσαλονίκη


Είκοσι περίπου χρόνια μετά την κοινοποίηση του Διαδικτύου, ανακαλύπτουμε ότι, εξαιτίας αυτού, βρισκόμαστε σε ένα εντελώς διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον. Η αλλαγή αυτή δεν είναι η φυσιολογική αλλαγή που θα περίμενε κανείς αλλά μια αλλαγή αλματώδης, μια ριζοσπαστική μετατροπή φάσης επειδή ακριβώς βιώνουμε την συναρπαστική πληροφοριακή έκρηξη επί ενός μέσου που ξεκάθαρα εγκαινιάζει μια νέα ανθρωπολογική διάσταση. Αν δεν υπήρχε το Διαδίκτυο θα ήμασταν σαφώς λιγότερο τολμηροί στις επαναστατικές μας δράσεις. Η ζύμωσή μας όμως μέσα σε αυτό το ετερογενές πληροφοριακό μέσο έχει γεννήσει συνειδήσεις απολύτως ριζοσπαστικές που ο λόγος τους και η δράση τους αναστηλώνει το απαγορευμένο Όνειρο μέσα στην αστική κοινωνία των πονηρών μεθοδεύσεων. Το Όνειρο αυτό έχει μια πληθώρα συνεκδοχών: τα αιτήματα χειραφέτησης αποτελούν τώρα πια ένα πολυμιγές μωσαϊκό επαναστατικών αντιπροτάσεων στην βαρετή «ευυπόληπτη» υποκειμενικότητα της πατριαρχικής κουλτούρας.
Θεωρούμε ότι το πιο σημαντικό ρεύμα αντιπροτάσεων απ’ όλα αυτά είναι το ρεύμα της ψυχεδελικής εμπειρίας και των εντυπωσιακών της συνακόλουθων σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως είναι η ψυχιατρική, η ψυχοθεραπεία, η ψυχαγωγία, η τέχνη, το θρησκεύεσθαι,… η ίδια η υποκειμενικότητα. Όχι, η πεποίθηση αυτή δεν είναι προϊόν μεροληψίας και προσωπικής μας προτίμησης. Η εκτίμησή μας είναι απολύτως αντικειμενική: Θεωρούμε τη νέα ψυχεδελική επανάσταση, που έχει ξεκινήσει με την ανάδυση του Διαδικτύου, ως το πιο σημαντικό ρεύμα αντιπροτάσεων που έχει αυτό ως τώρα αναδείξει, επειδή θίγει ίσως το πιο θεμελιώδες ανθρωπολογικό ζήτημα: ο λόγος για τη φύση της ίδιας της πραγματικότητας.
Όταν στα μέσα του περασμένου αιώνα οι ψυχοδηλωτικές ουσίες έκαναν την πρώτη τους θεαματική επανάσταση, βρεθήκαμε εντός συντόμου σε ένα παραληρηματικό τοπίο ανορθολογικών καταστάσεων, είτε λόγω των ιδιοτήτων της εμπειρίας είτε λόγω του παραλογισμού με τον οποίο προσέλαβε η κοινωνία στο σύνολό της τις συνέπειες της. Παρότι φάνηκε γρήγορα ότι ουσίες όπως το LSD ή η ψιλοκυβίνη ενέχουν υπέροχες δυνατότητες ίασης και δημιουργικής ενδυνάμωσης, δυστυχώς το Κατεστημένο δεν επέτρεψε την εις βάθος εξερεύνηση τους καθώς η απαγόρευσή τους επήλθε ως μια βαριά καμπάνα «εξορθολογισμού», ως μια απόπειρα «διατήρησης της δημόσιας τάξης και υγείας». Αναδρομικά, τώρα γνωρίζουμε ότι αυτή η απόπειρα ήταν απλώς το μέρος μιας ενορχήστρωσης για πάταξη της αυτονομίας της συνειδητότητας και των ανθρώπινων δυνατοτήτων, δεδομένου ότι η ψυχεδελική εμπειρία κάνει ακριβώς αυτό. Τελικά, η απαγόρευση ακόμη και για επιστημονική διερεύνηση αυτών των ουσιών είναι πιο παράλογη από όσα μπορούν να συμβούν σε ένα «ψυχεδελικό τριπ».
Είναι αλήθεια ότι όντως η ψυχεδελική εμπειρία σε διανοίγει σε ένα τοπίο απολύτως εξωλογικό, γκρεμίζοντας συθέμελα τις δομές πραγματικότητες με τις οποίες μας διαμόρφωσε το Σύστημα. Το πρώτο πράγμα που κάνει αυτή η εμπειρία είναι να μας δείξει ότι αυτές οι δομές είναι απλώς ερμηνευτικές προκαταλήψεις κι ότι άρα η ίδια η πραγματικότητα αυτή καθεαυτή παραμένει ερμητικά ασύλληπτη. Έπονται οι καταιγιστικές εμπνεύσεις που αναπροσδιορίζουν το τοπίο, στρέφοντας το κάθε πρόσωπο προς μια οντολογία που είχαμε διαγράψει από τον Διαφωτισμό και ύστερα. Κι όχι μόνο… Όχι απλώς αφυπνιζόμαστε στην όντως υπαρκτή οντολογία του πνευματικού αλλά σε μια όψη της που συμπεριλαμβάνει τις ρηξικέλευθες τροπές του μέλλοντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εμπειρία του DMT, έτσι όπως την έχει περιγράψει εμβληματικά ο αείμνηστος Terence McKenna: ως μια προφητική αποκάλυψη του εξωφρενικού συνδυασμού μεταξύ του πνευματικού φωτός, της βιολογικής σάρκας και του τεχνολογικού εξαρτήματος.
Ειλικρινά, δεν είναι καθόλου εύκολο να εμπεδώσει κανείς το σχεδόν απειροστό βάθος μιας τέτοιας αποκαλυπτικής εμπειρίας. Ίσως να μην έχει και σημασία η τελεολογική αυτή επεξεργασία κατανόησης. Ίσως εκείνο που έχει σημασία να είναι η αισθητική απόλαυση του αποκαλυπτόμενου μεγαλείου μιας ευρύτερης πραγματικότητας για την οποία λίγα έχουμε να πούμε. Φαίνεται ότι τέσσερις χιλιάδες έτη εκπολιτισμού δεν αρκούν για να αποφανθούμε περί όσων περιβάλλουν τον στενό τελικά αισθητό κόσμο. Η ευρύτερη οικολογία που διαφαίνεται με τη λήψη των τρυπταμινών διαμηνύει και το μέγεθος του εξελικτικού μας πεπρωμένου. Το δέος της ενόρασης είναι τέτοιο που εν συγκρίσει νιώθουμε το πόσο σύντομη ήταν ως εδώ η πορεία της ανθρωπότητας. Εν τέλει, διαπιστώνουμε ότι το βασικότερο μήνυμα της ψυχεδελικής εμπειρίας είναι η προϋπόθεση της ταπεινότητας απέναντι στο μέγεθος του Σύμπαντος, του απόκρυφου παρελθόντος, του ριζοσπαστικού μας πεπρωμένου και της Κοσμικής Συνείδησης που τα εμπεριέχει όλα αυτά.
Μιλώντας για την Κοσμική Συνείδηση, φτάνουμε ίσως το ΠΙΟ σημαντικό θέμα που ανακύπτει σε αυτές τις λίγες ώρες της ψυχεδελικής επιφοίτησης. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: εκείνες τις ώρες συμβαίνει μια σημαντική μύηση για τη συνειδητότητα καθώς αυτή ανακαλύπτει την εγγενή της σύνδεση με μια Δύναμη που είναι απολύτως νοητή και νοούμενη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «σκανάρισμα» που βιώνουν πολλοί όταν λαμβάνουν το θαυματουργό αφέψημα Αγιαχουάσκα. Όλοι όσοι δοκίμασαν συμφωνούν ότι βιώνουν μια σχεδόν κλινική παρατήρηση του ενεργειακού τους σώματος από μια αλλόκοσμη νοημοσύνη, που πρυτανεύει καθ’ όλη τη διάρκεια της εμπειρίας. Βέβαια, πολλοί θα βιάζονταν να πουν ότι όλα αυτά δεν είναι κάτι άλλο πέρα από παραισθήσεις, όμως ο όρος «παραίσθηση» δεν είναι παρά μια νοσολογική γενίκευση από «ειδήμονες» που όχι απλώς δεν έχουν εξερευνήσει την εμπειρία αλλά δεν την δοκίμασαν καν. Η αλήθεια είναι ότι ο αντικειμενικός όρος «παραίσθηση» είναι μια εντελώς λάθος αναφορά για αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην υποκειμενική σφαίρα. Αρκεί μια πρώτη καταφατική στάση, μια πρόθεση αποδοχής της ροής δεδομένων μιας αριστουργηματικής αισθητικής και μιας θαυμάσιας συγχρονικότητας μεταξύ του νου και του περιβάλλοντος για να διαπιστώσει κανείς ότι εδώ πρόκειται για μια θεαματική τεχνοτροπία αυτοπραγμάτωσης, που στην αποτελεσματικότητά της και την αποκαλυπτικότητα της δε συγκρίνεται με άλλες προσεγγίσεις.
Ευτυχώς, με μεγάλη ικανοποίηση βλέπουμε τη σύγχρονη αναγνώριση της αυθεντικότητας της ψυχεδελικής εμπειρίας. Το Διαδίκτυο έχει όντως γεννήσει μια δεύτερη ψυχεδελική επανάσταση, όμως τούτη τη φορά αυτή δεν είναι υπόθεση ενός ξέφρενου λαϊκισμού αλλά κυρίως μιας επιστημονικής συνέπειας προς το έργο της θεραπείας και της διερεύνησης των εναλλακτικών καταστάσεων συνειδητότητας, όπως το βλέπουμε σήμερα να συμβαίνει στον Πολυκλαδικό Συνεταιρισμό Ψυχεδελικών Ερευνών (M.A.P.S.) αλλά και μιας σοβαρής θρησκευτικής αφοσίωσης, όπως γνωρίζουμε από παραδείγματα της βραζιλιάνικης εκκλησίας Santo Daime με τη χρήση της Αγιαχουάσκα.
Βρισκόμαστε σε μια πολύ ελπιδοφόρα στροφή, όσον αφορά το συναρπαστικό αυτό ζήτημα. Τα ενθεογενή βότανα και οι λοιπές ψυχεδελικές ουσίες φαίνεται να κερδίζουν θριαμβευτικά τη μάχη απέναντι στη βίαιη και άδικη δυσφημιστική ταυτοποίηση που επιχειρούν για τα δικά τους συμφέροντα οι πληρεξούσιοι. Δεν έχουν όμως καμία ελπίδα να κερδίσουν το αγώνα απέναντι σε αυτή την καταφανέστατη αλήθεια, ότι τα ψυχεδελικά θεραπεύουν ως δια μαγείας, ότι αναδεικνύουν και ενισχύουν εντυπωσιακά την πρωτογενή ενόρμηση για αυτοπραγμάτωση, ότι εμπλουτίζουν την αισθητική παραγωγή της σύγχρονης δημιουργικότητας, ότι προσφέρουν νέες ατραπούς στη δημιουργική σκέψη, ότι μας ευαισθητοποιούν οικολογικά και κυρίως ότι μας αφυπνίζουν στην θεουργική μας δυνατότητα!
Ποια αρμόζει, όμως, να είναι η δική μας στάση σε αυτό το εκ νέου ιριδίζων τοπίο; Νομίζουμε ότι θα πρέπει να προστατεύσουμε την πολλά υποσχόμενη αυτή στροφή, όντας και οι ίδιοι υπεύθυνοι, αναβαθμίζοντας τη στάση μας απέναντι σε αυτά τα θαυματουργά εργαλεία. Εννοούμε ότι είναι της ώρας είτε να υπερβούμε τη φοβία μας ή την προκατάληψή μας, αν ήμασταν αρνητικά προδιατεθειμένοι, είτε να τα δούμε ως κάτι πολύ περισσότερο από αμιγώς ψυχαγωγικά μέσα, αν αυτή ήταν η χρήση τους ως σήμερα. Και στις δυο περιπτώσεις παραγνωρίζουμε ένα τεράστιο πεδίο δυνατοτήτων, που μόνο με την συνεπή τελετουργική τους χρήση και την ένταξη της πρόθεσης σε ένα ευρύτερο φάσμα τεχνοτροπιών ευεξίας θα αποδώσει τους εντυπωσιακούς του καρπούς. Όσοι από εμάς έχουν διερευνήσει σε βάθος την εμπειρία αυτή έχουμε ένα κοινό μυστικό: ότι η πραγματικότητα είναι εγκολπωμένη από το Όνειρο κι ότι ανά πάσα στιγμή το φαντασιακό μπορεί να κάνει ρηξιγενώς θεοδρομούσες παρεμβάσεις που μπορούν να μας περισώσουν από τους χείριστους εφιάλτες του αστικού μας εγκλεισμού. Η επιστροφή στην πραγματικότητα είναι μια εκκρεμότητα που πλέον δεν μπορεί να παρεμποδίζεται από κακεντρεχείς ηθικισμούς και ψυχιατρικούς εκφοβισμούς: το Όνειρο μας ανήκει και θα μας ανήκει μόνο εφόσον στραφούμε με νηφάλιο, σοβαρό πρόσωπο προς το κέρας της Αμαλθείας…  
    
     

1 σχόλιο: